بررسی تطبیقی نقاشی کاشی های کاخ گلستان با نقش و طرح های فرش قاجار (تاکید بر فرش کاشان)

حس کمال جویی و زیباپرستی بشر باعث گردیده تا با بهره گیری از فنون و شیوه-های مختلف، هنر خود را به نمایش درآورد. هنرمند تمام تلاش و کوشش خود را به کار می گیرد تا اثری ماندگار از خود به جای گذارد. هنرمندان رشته های مختلف به خصوص، طراحان کاشی و قالی سعی نموده اند با ایجاد نقوش و تصاویری زیبا، نوعی پیوند بین انسان و طبیعت پیرامون ایجاد نمایند. در این پژوهش مطالعه ای بر هنر و هنرمندان دوره قاجار و همچنین مقایسه ای بین نقاشی کاشی های کاخ گلستان با نقش و طرح قالی های کاشان در این دوره انجام شده است.بررسی نقاشی ها و طرح های این دو هنر، به شناخت بیشتر نقوش متداول در این دوره و همچنین شناخت سلایق و اعتقادات هنرمندان، پادشاهان، بازرگانان، خریداران و خالقان این آثار منجر می شود. نوع پژوهش، نظری-کاربردی، روش تحقیق تاریخی-توصیفی، شیوه کار اسنادی و ابزار گردآوری اطلاعات، فیش برداری، مشاهده و تصویربرداری از کتب و آثار تاریخی موزه ها و سایت های معتبر در این زمینه می باشد. درحد امکان، کاشی های منقوش کاخ گلستان و فرش کاشان دوره قاجار بررسی و به صورت نمونه متناسب با پژوهش انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته است. سپس آثار انتخابی به دو روش کمی و کیفی در قالب مطالعه تطبیقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. در دوره قاجاریه، نقوش مزین بر کاشی و قالی به سمت طبیعت پردازی و تصویرگرایی سوق داده شده اند. نقوش بکار رفته بر روی این آثار با تغییرات فرهنگی و سیاسی این دوره همگام شده است. نقاشان در این عصر بنا به شرایط و مقتضیات زمانه، علاوه بر نقاشی بر بوم، به نقاشی بر روی آثار صناعی نیز می پرداختند. سلیقه شاهان یکی از عوامل تاثیرگذار پیدایش نقوش در هنر کاشی و قالی بوده است. نقوش گیاهی موجود، با ترکیبی متفاوت در ساختار، ترسیم شده اند. مضامین مشترک در تصاویر نقاشی شده بر کاشی و فرش، گاهی بسیار شبیه و گاهی با اختلاف در ترسیم و یا تفاوت در انتخاب تصویر از یک موضوع واحد، مشاهد می شوند. وجه تمایز این پژوهش با تحقیقات دیگر در این است که تنها به یک هنر نپرداخته، بلکه به شناخت هرچه بیشتر نقوش دوره قاجار با مطالعه تطبیقی میان دو هنر صناعی، پرداخته است.